Τρυπανισμός-Trepanning-Trephination

Μία από τις αρχαιότερες επεμβατικές θεραπευτικές πρακτικές είναι ο τρυπανισμός των οστών του κρανίου, δηλαδή το άνοιγμα τρύπας σε αυτό κι έκθεση μέρους του εγκεφάλου στον αέρα, ενώ ο άνθρωπος ήταν ζωντανός. Οι λόγοι που το κάναν πιθανολογούνται από ανακούφιση από παθήσεις του κεφαλιού ή ακόμα και για πνευματιστικούς σκοπούς.

Κατά τον τρυπανισμό, που πρωτοεμφανίζεται στη Λίθινη εποχή (περί το 20 000 π.χ.) ανοίγονται οπές στα οστά του κρανίου πιθανότατα με σκοπό την απομάκρυνση των κακών πνευμάτων και την αντιμετώπιση ψυχικών διαταραχών, ημικρανιών ή της επιληψίας. Αρκετοί ασθενείς επιβίωναν του τρυπανισμού, όπως φαίνεται από τις οστικές ουλές που παρατηρούνται σε απολιθωμένα κρανία.

Τα τρυπάνια που χρησιμοποίησε ο Νεολιθικός άνθρωπος στον τρυπανισμό του κρανίου είχαν ξύλινη λαβή και αιχμηρό άκρο από σκληρό υλικό, συνήθως το δόντι κάποιου ζώου ( π.χ. καρχαρία) ή κατάλληλα κατεργασμένη πέτρινη αιχμή.

Συνηθισμένο ήταν επίσης το τόξο τρυπανισμού, που σχηματιζόταν από μία σκληρή ξύλινη λαβή γύρω από την οποία τυλιγόταν δερμάτινη χορδή. Ο θεραπευτής τοποθετούσε το αιχμηρό άκρο της λαβής στο κρανίο και κρατώντας το άλλο άκρο σταθερό περιέστρεφε το τρυπάνι με τη βοήθεια της χορδής. Με πιο εξελιγμένα εργαλεία και περισσότερη επιτυχία γίνονταν επεμβάσεις τέτοιου τύπου στην αρχαιότητα, στον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση. Περισσότερα στο wikipedia

Trepanning, also known as trephination, trephining or making a burr hole, is a medical intervention in which a hole is drilled or scraped into the human skull, exposing the dura mater in order to treat health problems related to intracranial diseases.

Trepanned skull from ancient Greece. Στη Βέροια βρέθηκε σκελετός του 3ου μΧ αιώνος που φέρει οπή στο κρανίο από χειρουργική επέμβαση. Ο τρυπανισμός κρανίου αναφέρεται από τον Ιπποκράτη, τον Κέλσο και τον Γαληνό, αλλά τέτοια ευρήματα στον Ελλαδικό χώρο είνα σπάνια.

Trepanation is perhaps the oldest surgical procedure for which there is forensic evidence, and in some areas may have been quite widespread. Out of 120 prehistoric skulls found at one burial site in France dated to 6500 BC, 40 had trepanation holes. Many prehistoric and premodern patients had signs of their skull structure healing; suggesting that many of those subjected to the surgery survived.

Trephination illustration by physician Guido da Vigevano (1280-1349)

Trepanation was also practiced in the classical and Renaissance periods. Hippocrates gave specific directions on the procedure from its evolution through the Greek age, and Galen also elaborates on the procedure.

Depiction of Trephination in 1525

During the Middle Ages and the Renaissance, trepanation was practiced as a cure for various ailments, including seizures and skull fractures. Out of eight skulls with trepanations from the 6th-8th centuries found in southwestern Germany, seven skulls show clear evidence of healing and survival after trepanation suggesting that the survival rate of the operations was high and the infection rate was low. (wikipedia)

Trephination in 16th century

Charles Bell's Trephination in
"The Great Operations of Surgery" (1821)