Hans Baldung Grien (1480–1545) part 1: his death and the maidenpaintings

O Hans Baldung Grien ήταν Γερμανός Αναγεννησιακός ζωγράφος, θεωρείται ο πιο προικισμένος μαθητής του Ντύρερ και η αγαπημένη του θεματολογία και συνάμα τα πιο εντυπωσιακά και ενδιαφέροντα έργα του ήταν η πτώση από τον Παράδεισο του ανθρώπου, τα memento mori που είναι άμεση συνέπειά του, και η μαγεία, την οποία αποτύπωσε σε πολλά χαρακτικά του με τελετουργικά γυμνών μαγισσών βρισκόμενων σε έκσταση ή παρασκευάζοντας δαιμονικά φίλτρα.

Ο πιο γνωστός του πίνακας είναι o "Eve, the Serpent and Death". Πιστεύεται ότι η μορφή του θανάτου που αποτυπώνεται ως μια ανθρώπινη μορφή σε προχωρημένη σήψη, σαν ζόμπι, είναι παράλληλα και ο Αδάμ ο οποίος με το δάγκωμα του μήλου δέχτηκε και το δηλητηριώδες δάγκωμα του φιδιού δηλαδή του θανάτου. Βέβαια μπορεί να θεωρηθεί και ότι είναι μόνο ο θάνατος σε μια συμβολική εικόνα (κόβεις και δαγκώνεις τον απαγορευμένο καρπό, συνεπώς δέχεσαι και το θανατηφόρο δάγκωμα που θα σε κάνει θνητό και ευάλωτο. Η Εύα με κουτοπόνηρη τσαχπινιά και στρουθοκαμηλίζοντας τον ειρωνεύεται κρύβοντας πίσω της το κομμένο μήλο.

Πιστεύω ότι αυτή είναι η καλύτερη ερμηνεία του πίνακα, λαμβάνοντας υπόψη και όλους τους σχετικούς παρακάτω πινακες, όπου αποτυπώνεται με παρόμοιο τρόπο η φθορά του χρόνου και η αναμονή του θανάτου στο ευάλωτο ανθρώπινο σώμα: Ο χρόνος υπό μορφή θανάτου επιτηρεί και θυμίζει κραδαίνοντας την κλεψύδρα ότι η νιότη δεν είναι μόνιμη (η σειρά μορφών "βρέφος-εφηβεία-γηρατειά-χρόνος/θάνατος" υπενθυμίζουν στην ματαιόδοξη νέα τη μοίρα της), ή επίσης ότι ο θάνατος δεν διστάζει να χτυπήσει ακόμα και κατά τη διάρκεια της νιότης, όπως στον αμέσως πιο πάνω πίνακα, όπου ο θάνατος κραδαίνει την κλεψύδρα σαν καμπανάκι πάνω από την νέα φιλάρεσκη κοπέλα που κοιτάζεται αμέριμνη στον καθρέφτη, ενώ η γριά αγωνιωδώς προσπαθεί να επέμβει για να δείξει το "άδικο" και να τη σώσει, καθώς και οι δυο τελευταίοι πίνακες, όπου ο θάνατος έχει αρπάξει για τα καλά την άμοιρη κοπέλα).

Στο επόμενο πόστ θα δούμε και τους πίνακες με τις εκστασιασμένες μάγισσες.

Death and the Maiden is a common motif in Renaissance art, especially in painting. It was developed from the Danse Macabre. The new element was an erotic subtext. A prominent representative is Hans Baldung Grien.

Hans Baldung Grien(1480–1545) was a German Renaissance artist in painting and printmaking in woodcut. He was considered the most gifted student of Albrecht Dürer. He was extremely interested in witches and made many images of them in different media, including several very beautiful drawings finished with bodycolour, which are more erotic than his treatments in other techniques. (wikipedia)

Eve, the Serpent and Death (or Eve, the Serpent, and Adam as Death) is among his most important paintings. A date for the picture has been much debated, with proposals ranging from the early 1510s to between 1525 and 1530. Its four main elements are the Biblical Eve, a male figure personifying Death and generally likened to Adam, a serpent, and a tree trunk.


Among Baldung's treatments of the Fall, the new element in Eve, the Serpent and Death is the active role of the snake; Adam's decrepit condition, halfway between nude and skeleton, suggests the work of poison, as if from the serpent, and the snake's grip on Adam recalls the biting of the apple in the Fall. The apple that each of the figures holds is the symbolic origin of the present scene, in which "everything is dependent on and implicated in everything else" (Koerner, 310). (wikipedia)

Personally, I think that the zombified figure is Death in a symbolic warning pose: "Eve, if you cut and bite the forbidden fruit, you'll receive the bite of Death and your vulnerability of your flesh". But Eve naively tries to hide the apple behind her, thinking that with such a childish act she'll fool God's will.

Prudence (1529)